สถิติเป็นเครื่องมือสำคัญในการวิจัยเชิงปริมาณ ช่วยให้นักวิจัยสามารถรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล และสรุปผลของการวิจัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ก่อนเลือกใช้สถิติในการวิจัย นักวิจัยควรพิจารณาปัจจัยต่างๆ ดังต่อไปนี้
- ประเภทของข้อมูล สถิติบางประเภทสามารถใช้กับข้อมูลประเภทเฉพาะเท่านั้น เช่น สถิติเชิงพรรณนาสามารถใช้กับข้อมูลเชิงปริมาณเท่านั้น ในขณะที่สถิติเชิงอนุมานสามารถใช้กับข้อมูลเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณได้
- ระดับความเชื่อมั่นที่ต้องการ ระดับความเชื่อมั่นเป็นค่าที่กำหนดโดยนักวิจัย บ่งชี้ว่าผลการทดสอบมีความถูกต้องเพียงใด ระดับความเชื่อมั่นที่นิยมใช้กัน เช่น 95% และ 99%
- สมมติฐานที่ตั้งไว้ สมมติฐานที่ตั้งไว้เป็นข้อกล่าวอ้างเกี่ยวกับตัวแปรที่นักวิจัยต้องการทดสอบ สมมติฐานบางประเภทจำเป็นต้องใช้สถิติบางประเภทในการทดสอบ เช่น สมมติฐานเกี่ยวกับค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่างสองกลุ่มจำเป็นต้องใช้ t-test
นอกจากนี้ นักวิจัยยังอาจพิจารณาปัจจัยอื่นๆ เพิ่มเติมในการเลือกใช้สถิติในการวิจัย เช่น ขนาดของตัวอย่าง ความแปรปรวนของข้อมูล และสมมาตรของข้อมูล
ประเภทของข้อมูล
สถิติแบ่งออกเป็นสองประเภทหลักๆ คือ สถิติเชิงพรรณนา และสถิติเชิงอนุมาน
- สถิติเชิงพรรณนา เป็นสถิติที่ใช้เพื่ออธิบายลักษณะของข้อมูล เช่น ค่าเฉลี่ย ค่ามัธยฐาน ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน เป็นต้น สถิติเชิงพรรณนาใช้กับข้อมูลเชิงปริมาณเท่านั้น
- สถิติเชิงอนุมาน เป็นสถิติที่ใช้เพื่อสรุปลักษณะของประชากรจากข้อมูลของกลุ่มตัวอย่าง เช่น การทดสอบสมมติฐาน การสร้างแบบจำลอง เป็นต้น สถิติเชิงอนุมานสามารถใช้กับข้อมูลเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณได้
ระดับความเชื่อมั่น
ระดับความเชื่อมั่นเป็นค่าที่กำหนดโดยนักวิจัย บ่งชี้ว่าผลการทดสอบมีความถูกต้องเพียงใด ระดับความเชื่อมั่นที่นิยมใช้กัน เช่น 95% และ 99%
หากนักวิจัยกำหนดระดับความเชื่อมั่นไว้ที่ 95% หมายความว่าผลการทดสอบมีความถูกต้อง 95% หรือมีโอกาสเพียง 5% ที่ผลการทดสอบจะผิดพลาด
สมมติฐานที่ตั้งไว้
สมมติฐานที่ตั้งไว้เป็นข้อกล่าวอ้างเกี่ยวกับตัวแปรที่นักวิจัยต้องการทดสอบ สมมติฐานบางประเภทจำเป็นต้องใช้สถิติบางประเภทในการทดสอบ เช่น สมมติฐานเกี่ยวกับค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่างสองกลุ่มจำเป็นต้องใช้ t-test
สมมติฐานที่ตั้งไว้สามารถแบ่งได้เป็นสองประเภทหลักๆ คือ
- สมมติฐานหลัก (Null hypothesis) เป็นข้อกล่าวอ้างที่นักวิจัยต้องการทดสอบว่าจริงหรือไม่ เช่น สมมติฐานว่าค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่างสองกลุ่มเท่ากัน
- สมมติฐานทางเลือก (Alternative hypothesis) เป็นข้อกล่าวอ้างที่ตรงกันข้ามกับสมมติฐานหลัก เช่น สมมติฐานว่าค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่างสองกลุ่มไม่เท่ากัน
ขนาดของตัวอย่าง
ขนาดของตัวอย่างเป็นจำนวนข้อมูลที่ใช้วิเคราะห์สถิติ โดยทั่วไปแล้ว ยิ่งขนาดของตัวอย่างใหญ่เท่าไร ผลการทดสอบก็จะมีความน่าเชื่อถือมากขึ้น
ความแปรปรวนของข้อมูล
ความแปรปรวนของข้อมูลเป็นค่าที่ใช้วัดความกระจายของข้อมูล โดยทั่วไปแล้ว ยิ่งความแปรปรวนของข้อมูลน้อยเท่าไร ผลการทดสอบก็จะมีความน่าเชื่อถือมากขึ้น
ความสมมาตรของข้อมูล
สมมาตรของข้อมูลเป็นลักษณะของข้อมูลที่มีการกระจายอย่างสม่ำเสมอ โดยทั่วไปแล้ว สถิติบางประเภทสมมติว่าข้อมูลมีการแจกแจงปกติ หากข้อมูลไม่เป็นไปตามสมมติฐานนี้ ผลลัพธ์ทางสถิติอาจไม่ถูกต้อง
สรุป
การเลือกสถิติที่เหมาะสมในการวิจัยนั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ นักวิจัยควรพิจารณาปัจจัยต่างๆ ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น เพื่อให้ผลการวิจัยมีความน่าเชื่อถือและถูกต้อง